Aan het begin

Ik wist aan het begin helemaal niks van het begrip didactisch repertoire. Ik had alleen verstand van tuinbouw en het managen van een team afdelingsleiders. Ik wist hoe je nieuwe werkwijzen of ideeën moest integreren in een ploeg en dat je draagvlak moest creëren bij je mensen. Wat je bij een groep leerlingen gebruikt als didactisch repertoire om kennis, vaardigheden en attitudes over te brengen was mij volledig vreemd.

Tijdens de opleiding

De eerste jaren dat ik voor de klas stond maakte ik gebruik van de uitleg die in de methode stond. De context vanuit de methode legde ik aan de leerlingen uit en we maakten een paar sommen op het bord. Dit waren lessen met het model van directe instructie (Geerts & van Kralingen, 2016). In mijn ontwikkelplan handelingsbekwaam gaf ik aan bij vakdidactische bekwaamheid, dat ik meer inzicht wilde in het denken van de leerling. Vanuit de feedback die ik later gekregen heb van NHL docenten is die ontwikkeling gelukt en wil ik die stijgende lijn doorzetten (bijlage ontwikkelplan handelingsbekwaam)

Tijdens de opleiding krijg je steeds meer handvatten hoe en op welke manier je kennis en vaardigheden kunt overdragen aan de leerlingen. Het leren van de wiskunde van Faes et al. (2017) is een boek welke me geholpen heeft om verschillende heuristieken te ontdekken. De Griekse filosoof Aristoteles benoemde het leren op twee typen manieren. Als eerste:  "De leerling is een leeg vat, door de leerling kennis te geven vul je het vat." Dit is hoe ik in het begin lesgaf. Alleen maar kennis overdragen en sommen laten maken. De tweede: "De leerling is een vuur dat blijft branden als er genoeg brandstof is." Dit doe ik nu in mijn lessen door leerlingen opdrachten te geven waar ze nog geen of complete uitleg over hebben gehad en zelf de oplossingen laat zoeken (bijlage zelfstandig zoeken). Nieuwe kennis verwerven en integreren (Marzano, 2005)

Ik heb tijdens de module Didactisch Onderzoek een hoop geleerd over het denken van de leerling. Het artikel van Skemp (1978) over relational understanding en instrumental understanding gaf me een goed beeld over de twee manieren hoe je kennis aanleert. Ik ben in mijn lessen gaan nadenken over wat wil ik dat de leerlingen weten na mijn les of lessenserie. En dan vooral wil ik dat ze weten wat ze aan het doen zijn of leer ik ze hoe ze iets moeten uitvoeren. Ik ben in mijn lessen meer naar de denkmodellen dan naar de doemodellen gegaan Faes et al. (2017). Ik vind het belangrijk dat de leerlingen weten wat ze aan het doen zijn. Bij doemodellen is een activiteit soms begrepen maar vaak onbegrepen. In de feedback van Steven Diks wordt duidelijk dat ik het leren zichtbaar wil maken door uitleg en vragen (bijlage 2024-2025 feedback rubric).

Een positieve ontwikkeling die ik gemaakt heb als docent tijdens de opleiding, is mijn klassenbespreking over leerling reacties (bijlage lesformulier wiskunde 2H). Leerlingen laten uitleggen waarom ze tot een bepaald antwoord komen en hier andere leerlingen op laten reageren (Lagerwerf & Korthagen, 2006). Door vragen te stellen kom ik achter de denkwijze van leerlingen, welke goede en verschillende oplosmethodes de leerlingen hanteren en welke verkeerde denkwijzen er zijn. Op deze denkwijzen kan ik anticiperen in de verlengde uitleg die daarop volgt. Door van te voren na te hebben gedacht welke leerling reacties je kunt verwachten kun je anticiperen op misconcepties en oplosmethodes (bijlage lesbeschrijving DO).

Ook door je vraagstellingen in de les kun je leerlingen sturen naar het oplossen van lastige opdrachten. Je kunt ze vragen om bepaalde verbanden te leggen, om opdrachten wat kleiner te maken (deel voor deel op te lossen) of welke informatie ze allemaal in de opdracht zien. Een schets maken is voor wiskundeopdrachten een goede heuristiek om tot een oplossing te komen. In de feedback die ik gekregen heb komt naar voren dat mijn vraagstelling een kwaliteit van mij als docent is.

Feedback

In de feedback die ik bij handelingsbekwaam ontving, kwam duidelijk naar voren dat mijn lessen van docent gestuurd naar leerling gestuurd zijn verschoven. Dit vind ik een mooie ontwikkeling van mezelf want dat is een manier van lesgeven waar ik naartoe wil, meer leerling gestuurde lessen (bijlage HB beoordeling)

Mijn vraagstelling is een kwaliteit van mij als docent. Ik heb me enorm bekwaamd in het voeren van verdiepende gesprekken met leerlingen en het doorvragen tijdens uitleg en opdrachten, met als doel om inzicht te krijgen in hun denkprocessen (bijlage HB beoordeling) en de feedback van Steven Diks die aangeeft dat het klassengesprek een kracht van mij als leraar is (bijlage 2024-2025 feedback rubric).

Ik ga werken aan mijn tijdbewaking in de lessen. Doordat een gesprek soms uitloopt kom ik in tijdnood aan het einde van de les. Dat is niet erg want een mooi gesprek kan waardevol zijn voor de leeractiviteit van de leerlingen. Ik moet dan wel benoemen dat ik het lesonderdeel welke nog zou volgen meeneem naar de volgende les.

Toekomst

In de toekomst wil ik me meer gaan verdiepen in het differentiëren op leerling niveau. De leerlingen die meer kunnen nog meer uitdagen en dan niet met extra uitdagende opdrachten uit de  methode maar met verrijkingsstof. Met de cursus differentiëren is te leren heb ik hiervoor een eerste aanzet gehad.

In mijn visie heb ik het gehad over Building Thinking Classrooms van Peter Liljedahl. Dit is een concept welke ik wil gaan bekijken of het een aanvulling in mijn lessen is. Onze collega’s van Mariënburg werken hier al mee en mijn collega en ik zijn uitgenodigd om aankomend jaar lessen bij hen te observeren.